ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ
I. ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΟΣ
Η ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδος (ΗΕΩ) είναι η κύρια αιτία μη ανατάξιμης σοβαρής απώλειας της όρασης. Η συχνότητα εμφάνισης της εκφύλισης αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας.
Οι δύο κύριοι τύποι της ΗΕΩ είναι οι εξής:
- Η ατροφική (μη εξιδρωματική – ξηρού τύπου), η οποία εξελίσσεται αργά και αντιστοιχεί στο 90% των περιπτώσεων των ασθενών με ΗΕΩ.
- Η εξιδρωματική (υγρού τύπου), η οποία είναι καταστροφική και σε μερικές περιπτώσεις η κεντρική όραση μπορεί να χαθεί μέσα σε λίγες ημέρες.
Συμπτώματα:
- Μεταμορφοψία (παραμόρφωση)
- Θολή όραση
- Σκοτώματα (μικρές περιοχές απώλειας όρασης)
Διάγνωση:
- Έλεγχος της οπτικής οξύτητας
- Δοκιμασία με πίνακα Amsler
- Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία
- Εξέταση του βυθού υπό μυδρίαση
- Φλουοροαγγειογραφία
Θεραπεία:
- Anti-VEGF ενέσεις
- Laser φωτοπηξία σε παραωχρικές μεμβράνες
- Χειρουργική παρεκτόπιση εκτεταμένων υποωχρικών αιμορραγιών
II. ΑΠΟΚΟΛΛΗΣΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι η οφθαλμική κατάσταση, στην οποία ο αμφιβληστροειδής αποκολλάται από τα υποκείμενα στρώματα του οφθαλμού. Ο αμφιβληστροειδής δε λειτουργεί όταν είναι αποκολλημένος και η όραση είναι θολή. Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι ένα σοβαρό πρόβλημα και σχεδόν πάντοτε προκαλεί τύφλωση εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με αποκόλληση χρειάζεται να υποβληθούν άμεσα σε κάποια χειρουργική επέμβαση προκειμένου να επανέλθει ο αμφιβληστροειδής στη φυσιολογική του θέση. Υπάρχουν αρκετές χειρουργικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν. Η απόφαση για το ποια τεχνική θα εφαρμοστεί, καθώς και για το εάν αυτή θα γίνει υπό τοπική ή γενική αναισθησία εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της αποκόλλησης.
Υπάρχουν 3 τύποι αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς:
- Ρηγματογενής (συνηθέστερος τύπος αποκόλλησης)
- Εξιδρωματική
- Ελκτική
Συμπτώματα:
Φωτοψίες, μυϊοψίες, απώλεια όρασης σαν τοίχος ή κουρτίνα.
Διάγνωση:
- Εκτίμηση με σχισμοειδή λυχνία
- Βυθοσκόπηση υπό μυδρίαση
- Εξέταση του οπισθίου υαλοειδούς
- B-scan υπερηχογραφία σε θολερά διαθλαστικά μέσα
Θεραπεία:
- Argon Laser φωτοπηξία ρωγμών αμφιβληστροειδούς (προφυλακτική θεραπεία)
- Πνευματική ρετινοπηξία (με αέρα και κρυοπηξία)
- Σκληρικό μόσχευμα και κρυοπηξία
- Υαλοειδεκτομή
RETINAL DETACHMENT WITH MULTIPLE BREAKS
RETINAL DETACHMENT
III. ΑΠΟΚΟΛΛΗΣΗ ΥΑΛΟΕΙΔΟΥΣ
Υαλοειδές είναι το τμήμα μεταξύ του κρυσταλλικού φακού του ματιού και του αμφιβληστροειδούς. Με την ηλικία το υαλοειδές εκφυλίζεται, ρευστοποιείται και μπορεί να ξεκολλήσει από το πίσω μέρος του ματιού. Αυτό ονομάζεται οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς. Είναι μία πολύ συχνή και συνήθως αβλαβής κατάσταση.
Συμπτώματα:
- Φωτοψίες
- Μυϊοψίες
Συμπτώματα που μπορούν να δείξουν ένα σοβαρότερο πρόβλημα είναι:
- Ξαφνική μείωση της όρασης μαζί με τις λάμψεις και τα μυγάκια
- Πέπλο ή κουρτίνα που εμποδίζουν μέρος ή όλη την όραση
- Ξαφνική αύξηση του αριθμού των μυϊοψιών (μυγάκια)
Διάγνωση:
Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία και βυθοσκόπηση υπό μυδρίαση για τη διαπίστωση της ύπαρξης ρωγμών αμφιβληστροειδούς.
Θεραπεία:
- Δεν ενδείκνυται κάποια φαρμακευτική αγωγή.
- Περιχαράκωση με Argon Laser [εάν κατά την εξέταση βρεθούν ύποπτες περιοχές της περιφέρειας του αμφιβληστροειδούς (εκφυλίσεις – οπές – ρωγμές) τότε μπορεί να γίνει προφυλακτικό Argon Laser φωτοπηξία για την αποφυγή της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς (RD)].
IV. ΟΠΗ ΩΧΡΑΣ
Η οπή της ωχράς γίνεται αντιληπτή συνήθως στον ένα οφθαλμό από τον ασθενή όταν κλείσει τυχαία τον άλλο οφθαλμό.
Η οπτική οξύτητα είναι συνήθως ελαττωμένη έως και 1/10.
Αντιμετώπιση:
Υαλοειδεκτομή και εμφύσηση αερίου.
Μετεγχειρητικά:
Ο ασθενής πρέπει να παραμείνει με το πρόσωπο προς τα κάτω (3-5 ημέρες).
Η επούλωση της οπής επιτυγχάνεται σε 80% των περιπτώσεων με υποχώρηση του κεντρικού σκοτώματος και σημαντική βελτίωση της οπτικής οξύτητας.
Σπάνιες Επιπλοκές:
- Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
- Επιτάχυνση εξέλιξης του καταρράκτη
- Ενδοφθαλμίτιδα
V. ΕΠΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ (ERM)
Η ιδιοπαθής επαμφιβληστροειδική μεμβράνη προσβάλλει κυρίως υγιή κατά τα άλλα ηλικιωμένα άτομα.
Η κλινική εμφάνιση των επαμφιβληστροειδικών μεμβρανών εξαρτάται από την πυκνότητά τους και από την τυχόν συνύπαρξη παραμορφώσεως των αμφιβληστροειδικών αγγείων.
Διακρίνεται σε ωχροπάθεια δίκην σελοφάνης, η οποία είναι σχετικά ήπια και στην πιο σοβαρή μορφή της, τη ρυτίδωση της ωχράς (macula pucker).
A. Ωχροπάθεια δίκην σελοφάνης
- Οι ασθενείς μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί ή να αναφέρουν ελαφρά μεταμορφοψία.
- Η οπτική οξύτητα είναι φυσιολογική ή ελαφρώς μειωμένη.
B. Ρυτίδωση της ωχράς
Αναφέρεται μεταμορφοψία και μείωση της κεντρικής οπτικής οξύτητας στα 5/10 ή και λιγότερο, ανάλογα με τη βαρύτητα.
Αντιμετώπιση:
Χειρουργική αφαίρεση της επιωχρικής μεμβράνης με υαλοειδεκτομή. Η οπτική οξύτητα βελτιώνεται τουλάχιστον κατά 2/10 σε σχέση με την προεγχειρητική μέτρηση και υπάρχει σημαντική υποχώρηση των συμπτωμάτων μεταμορφοψίας.
VI. ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες τύφλωσης. Παρουσιάζεται σε διαβητικούς ασθενείς και προκαλείται από αλλοιώσεις των αγγείων του αμφιβληστροειδούς.
Τα αγγεία αυτά στους διαβητικούς ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν μικρές αιμορραγίες, μικροαποφράξεις με συνέπεια την ισχαιμία, και σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να αναπτυχθούν παθολογικά νεοαγγεία στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς. Τα νεοαγγεία αυτά μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία στο εσωτερικό του οφθαλμού ενώ σε πιο προχωρημένη μορφή της νόσου μπορεί να οδηγήσουν σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και μη αναστρέψιμη απώλεια όρασης.
Ο πιο συχνός τύπος διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι η αμφιβηστροειδοπάθεια υποστρώματος, η οποία χαρακτηρίζεται από μικροανευρύσματα, μικρές αιμορραγίες, μαλακά εξιδρώματα, σκληρά εξιδρώματα και μικρές περιοχές τριχοειδικής απόφραξης με διατήρηση φυσιολογικής οπτικής οξύτητας.
Συμπτώματα
- Βαθμιαία μείωση της όρασης
- Μυϊοψίες
- Οξεία απώλεια όρασης
Διάγνωση:
- Εξέταση στη λυχνία
- Γωνιοσκοπία (εάν υπάρχει υποψία νεοαγγειακού γλαυκώματος)
- Αγγειογραφία με φλουορεσκεΐνη
Αντιμετώπιση:
- Θεραπεία με εστιακό Laser
- Παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία
- Anti-VEGF ενέσεις
- Υαλοειδεκτομή για αντιμετώπιση αιμορραγιών υαλοειδούς και ελκτικών αποκολλήσεων αμφιβληστροειδούς.
Παρακολούθηση:
Πρέπει να γίνεται σε όλους τους διαβητικούς ασθενείς ετήσια εξέταση του βυθού. Στην περίπτωση ήπιας διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας συνιστάται επανεξέταση κάθε 6 μήνες για παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου, ενώ σε βαριές μορφές κάθε 2-3 μήνες.
VII. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΡΩΔΗΣ ΧΟΡΙΟΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Η κεντρική ορώδης χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια προσβάλλει την ωχρά και παρατηρείται πιο συχνά σε ασθενείς που έχουν ηλικία μεταξύ 20 και 40 ετών, σε αναλογία άνδρες προς γυναίκες 8:1. Η αιτιολογία είναι άγνωστη και συνήθως ενοχοποιούνται στρεσσογόνοι παράγοντες.
Η έναρξη της νόσου είναι αιφνίδια και οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν μεταμορφοψίες, θόλωση της όρασης και κεντρικά σκοτώματα. Η κατάσταση συνήθως έχει πορεία αυτοΐασης μέσα σε μερικούς μήνες και η ανάκαμψη μπορεί να επιταχυνθεί με Laser φωτοπηξία.
VIII. ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Η συστηματική υπέρταση προκαλεί διαταραχές στις κυκλοφορίες του χοριοειδούς, αμφιβληστροειδούς και οπτικής θηλής και η βαρύτητα αυτών των διαταραχών εξαρτάται από την ταχύτητα έναρξης, τη διάρκεια της υπέρτασης και την ηλικία του ασθενούς.
IX. ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ
A. Απόφραξη αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς
B. Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς
A. Απόφραξη αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς
Συμπτώματα:
Οξεία, σοβαρή, ανώδυνη απώλεια όρασης
Αίτια:
Η εμβολή αποτελεί ένα σύνηθες αίτιο αποφράξεως της κυκλοφορίας του αμφιβληστροειδούς.
Απόφραξη αγγείων η οποία μπορεί να οφείλεται: I. Αθηροσκλήρωση II. Περιαρτηρίτιδα III. Αιματολογικές διαταραχές IV. Ημικρανία
Α.1 Απόφραξη κεντρικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς.
Η απόφραξη της κεντρικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς είναι συνήθως αποτέλεσμα αθηρωμάτωσης, ενώ μπορεί να οφείλεται επίσης σε ασβεστοποιημένα έμβολα. Εκδηλώνεται αιφνιδίως με σημαντική μείωση της όρασης.
Α.2 Απόφραξη κλάδου αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς.
Η απόφραξη κλάδου αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς οφείλεται συνήθως σε έμβολα. Εμφανίζεται με αιφνίδια απώλεια μέρους του οπτικού πεδίου.
Θεραπεία:
Απαιτείται άμεση (εντός ολίγων ωρών) αντιμετώπιση, η οποία μπορεί να διασώσει σημαντικό ποσοστό της οπτικής λειτουργίας.
B. Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς
B.1 Απόφραξη κλάδου φλέβας του αμφιβληστροειδούς
Συμπτώματα:
I. Μειωμένη όραση
II. Απώλεια τμήματος του οπτικού πεδίου
B.2 Απόφραξη κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς
Συμπτώματα:
I. Απώλεια όρασης
II.Σε περίπτωση εμφάνισης επιπλοκών μπορεί να παρατηρηθεί οφθαλμικό άλγος και μυϊοψίες.
Θεραπεία:
- Ενδοϋαλοειδικές ενέσεις με Anti-VEGF παράγοντες ή κoρτικοστεροειδή
- Laser φωτοπηξία σε περιπτώσεις οιδήματος ωχράς ή νεοαγγειακών επιπλοκών.